Araştırma Makalesi – Kamu Hukuku

 KIRGIZİSTAN’DA TELEKOMÜNİKASYON AĞLARI ARACILIĞIYLA İNTİHAR OLAYLARI

 The Suicide Events in Kyrgyzstan 

Through Telecommunication Networks 

Gulzhar AKHMATALIEVA 

Son yıllarda telekomünikasyon ağlarının gelişmesiyle birlikte, bunlar aracılığıyla topluma ve insanlara karşı psikolojik terörizmin de geliştiği görülmüştür. Bu psikolojik terörizmin bir yöntemi ölüm oyunları veya diğer ifadeyle ölüm grupları olarak karşımıza çıkmaktadır. Ölüm oyunları, çocukların sosyal medya sitelerinde oynadıkları oyunlar vasıtasıyla onları intihara götürmeyi veya intihara tahrik etmeyi amaçlayan, internet üzerinden erişilen oyunlardır. Bu oyunlar Kırgızistan’da da birden fazla çocuk tarafından oynanmış ve ülkede çok yankı uyandırmıştır. 2015-2018 yılları arasında bu  ölüm oyunları olağanüstü bir hale gelerek, Rusya’da, Ukrayna’da daha sonra Kazakistan ve Kırgızistan gibi ülkelerde yaşayan çocuklar tarafından oynanmış, çok sayıda aile ve çocuk mağdur olmuştur. Rusya’da ölüm oyunları aracılığıyla 130 çocuk intihar etmiştir. Kırgızistan’da ise bu oyunu oynayan 40 çocuk kıl payı kurtarılmıştır.

Ölüm oyunları arasında en duyulanı olan “Mavi balina”nın yanında, “Saat 04.20’de beni uyandır”, “Sessiz ev”, “Ben oyundayım”, “f57”, “Ölü canlar”,“Saman yolu” ve son günlerde duyulmaya başlayan “Momo”, “Arkadaşını yak”, “24 saat boyunca kaybol”, “Koş yada öl” isimli oyunlar da ölüm oyunu kategorisinde yer alan oyunlardır. Bu ölüm oyunlarının ve en popüleri olan mavi balina oyununun Avrupa’da, Brezilya’da ve yakın dönemde Türkiye’de bile birçok çocuk tarafından oynandığı belirtilmiştir.

Bu nedenle, ülkemizde yaşanmış olan bu olayların önüne geçilmesi amacıyla ciddi kanuni tedbirlerin alınması için Kırgız Ceza Kanununda İntihara Götürmek (KCK m.136) ve İntihara Tahrik Etme (KCK m. 137) başlıklı maddelerin yeniden düzenlenmesi, özellikle “suçun kamuoyunda alenen etkinlik veya kitle iletişim aracılığıyla veya telekomünikasyon bilgi ağı (internet) vasıtasıyla gerçekleşmesi” gibi yeni düzenlemelerin eklenmesi gerekliliği söz konusu olmaktadır.

Bu araştırmada, son dönemlerde sosyal medya vasıtasıyla ortaya çıkan, çocukları intihara götüren ölüm oyunlarının çocuklar üzerindeki kötü etkisi, çocukları korumaya yönelik tedbirler ve yeni kanuni düzenlemelerin oluşturulması gerektiğinin anlatılması amaçlanmıştır. 

OYUN KURALLARI

Telekomünikasyon aracılığıyla ölüm oyunlarını oynamak isteyen çocuklar, sitedeki #f53, #f57, #f58, #d28, #balinalar denizi, #sessiz ev, #oyun oynamak istiyorum, #samanyolu gibi etiketlere (ing.hashtag) girerek oyuna kayıt olmaktadır.  Kayıttan sonra sitenin yöneticisi çocukla bağlantı kurarak, intiharın nedenini yani neden intihar etmek istediğini, bu kararından emin olup olmadığını sormaktadır. Sonra her çocuğa özel küratör atanmaktadır. Küratör çocuğa oyun için koyduğu kuralları yerine getirmesini emretmektedir. Her oyuncu çocuğun, oyunda mutlaka saat 04.20’de hazır bulunması ve oyundaki her türlü sesi duyması şarttır. Yukarıda belirtildiği gibi, daha sonra çocuklara bazı ödevler verilmektedir. İlk ödev, çocukların kollarına jiletle kelebek veya daha çok balina resmi çizmeleridir. Eğer çocuk oyundan vazgeçtiğini bildirirse, oyunun yöneticisi çocuğu bulacağı, kendisini ve ailesini öldüreceği tehdidinde bulunmaktadır. Oyunun en son aşamasında, çocuklar kendini yüksek katlardan atma, köprüden atma, çatıdan atma, ilaç yutma, tren altına yatma, pencereye çıkma, kendini asma, damarları kesme fiilleriyle hayatlarına son vermektedir. Bu oyunun en son ödevidir. Ayrıca, intihar etmeye hazır olmayan ve intihardan korkan çocuklar için korkuyu aşmak için küratörler tavsiye ve talimatlar vermektedir.

ÖLÜM OYUNLARININ CEZA HUKUKU BOYUTU

Kırgız Ceza Kanunu’nda, “İntihara Götürmek (KCK m.136)” ve “İntihara Tahrik Etme (KCK m. 137)” suçları yer almaktadır. Bu suçlar aşağıda belirtilecektir.

 DEĞERLENDİRME

Günümüz teknolojisinin ortaya çıkardığı ve çocukların ölümüne neden olan ölüm oyunlarının engellenebilmesi için mevzuatımıza hükümler eklenmesi ve ciddi önlemler alınması gerekmektedir.

SONUÇ

Günümüzde telekomünikasyon bilgi ağı ve internet aracılığıyla çocukları intihara götüren veya tahrik eden ölüm oyunlarının ilgili organlarca engellenmesine rağmen, yerine yeni ölüm oyunlarının çıktığı görülmektedir. Gelişen teknoloji çağında, hayatımızı ve işimizi kolaylaştıracak telekomünikasyon ve internet vasıtasıyla her türlü bilgiye ulaşabileceğimiz çağda, sosyal medya aracılığıyla topluma zarar verecek, özellikle daha genç ve yeni kuşakları gizli yöntemlerle yok etmeye yönelik bu tür ölüm oyunlarının ileride tekrarlanmaması, oyunu kuranlar için sert bir ceza uygulanması için başta İçişleri Bakanlığı olmak üzere, ciddi tedbirlerin alınması, ayrıca Kırgız Ceza Kanunu’nda İntihara Götürmek ve İntihara Tahrik hükümlerinin yeniden düzenlenmesi gerekmektedir. Bu çerçevede hükümlere, alenen, kitle iletişim aracılığıyla veya  telekomünikasyon bilgi ağı ve internet vasıtasıyla işlenmesinin, iki veya daha fazla kişiye karşı gerçekleştirilmesinin, örgütlü olarak icra edilmesinin örgütün faaliyeti çerçevesinde, intihar işlenme yöntemleriyle ilgili bilgileri yaymak veya intihar işlenmesine çağırmak hükmünün ilave edilmesi yararlı olacaktır. 

Belirtilen düzenlemelerin dışında çocukların benzer ölüm oyunlarından uzak durmaları için internet kullanımının Rusya’da olduğu gibi 14 yaşa kadar sınırlanması, çocukların ebeveynlerinin her daim onların yanında olmaları, her konuda desteklemeleri, davranışlarında herhangi bir değişikliğin ortaya çıkması halinde hemen fark etmeleri, ölüm oyunlarının kendisine ne kadar tehlikeli olacağını çocuklarına anlatmaları, sosyal hayatlarını sağlıklı yürütmeleri için çocuklarını gözlem altına almaları, okullarda İçişleri Bakanlığı Çocuklar İşi Bölümü temsilcileri, psikologlar ve öğretmenler tarafından sürekli toplantıların düzenlenmesi gerekmektedir.  

Makalenin Tamamı için bknz.